ΙΣΤΟΡΙΑ

Στα νότια της περιοχής των Σόλων βρίσκεται το περίφημο μεταλλείο της Σκουριώτισσας, ένα από τα αρχαιότερα γνωστά μεταλλεία χαλκού στον κόσμο, μαρτυρούμενο ήδη από τα χρόνια του Ομήρου. Το περίφημο τούτο μεταλλείο, που σήμερα αποκαλείται Φουκάσα, βρίσκεται στην ημιορεινή περιοχή της σύγχρονης Σολιάς, μεταξύ των χωριών Κατύδατα και Άγιος Νικόλαος. Το μεταλλείο και η περιοχή γύρω από αυτό ονομάστηκε κατά τους νεότερους χρόνους και Σκουριώτισσα, όνομα που προήλθε από τα εντυπωσιακά κατάλοιπα εκκαμίνευσης του χαλκού (σκωρίας), που χρονολογούνται στη ρωμαϊκή περίοδο. Η εξόρυξη χαλκού συνεχίζεται εκεί μέχρι και σήμερα.

Ένεκα λοιπόν της υπάρξεως του μεταλλείου αυτού, η περιοχή κατοικήθηκε από την πρώιμη εποχή του χαλκού. Το 1918 έγιναν αρχαιολογικές ανασκαφές στο χώρο, οι οποίες έφεραν στο φως 100 αρχαίους τάφους και αρκετά αγγεία της εποχής του χαλκού. Πιο πρόσφατες έρευνες έδειξαν επίσης ότι στην περιοχή υπήρξε οικισμός της Προϊστορικής Εποχής, καθώς και Ρωμαϊκός οικισμός και κοιμητήριο. Γενεές και γενεές Κυπρίων δούλεψαν ασταμάτητα, υπό αντίξοες πολλές φορές συνθήκες, στις σκοτεινές στοές του μεταλλείου της Σκουριώτισσας.

Κατά την περίοδο των τελευταίων Μεγάλων Διωγμών κατά των χριστιανών και περί το έτος 310, δεδομένου και του νόμου «damnatio ad metalla», πολλοί χριστιανοί κατάδικοι για την Πίστη τους εξορίζονται από την Παλαιστίνη στην Κύπρο και υποχρεώνονται σε καταναγκαστικά έργα, τόσο στην Σκουριώτισσα, όσο και σε άλλα μεταλλεία της νήσου.

Η Σκουριώτισσα είναι ουσιαστικά μεταλλευτικός οικισμός, που δημιουργήθηκε δίπλα στο ομώνυμο μεταλλείο. Οι κάτοικοί του ήταν σχεδόν όλοι εργάτες, υπάλληλοι ή διευθυντικό προσωπικό του μεταλλείου, από διάφορες περιοχές της Κύπρου. Στις αρχές του εικοστού αιώνα, όταν οι συγκοινωνίες ήταν υποτυπώδεις, οι εργάτες έμεναν στα μικρά σπίτια που έκτισε εκεί η εταιρεία. Αργότερα, όταν οι συγκοινωνίες βελτιώθηκαν, πολλοί πηγαινοέρχονταν στα χωριά τους με λεωφορεία.

Ο οικισμός της Σκουριώτισσας ονομάζεται και «οικισμός εξήντα», λόγω του ότι αποτελείται από εξήντα σπίτια. Τα σπίτια αυτά ήταν ομοιόμορφα κτισμένα, μέσα σε δασώδη περιοχή, και αποτελούνταν από τρία δωμάτια. Μετά το 1974, ο οικισμός εγκαταλείφθηκε, ως παραμεθόριος στα κατεχόμενα περιοχή και ως «νεκρή ζώνη», και έτσι τα κτήρια, εγκαταλελειμμένα στο χρόνο, σταδιακά κατέρρευσαν.

Σήμερα το χωριό είναι έδρα των ειρηνευτών που επιτηρούν τη νεκρή ζώνη, η οποία αρχίζει λίγο πιο κάτω από αυτό. Στα πολυτελέστερα σπίτια του τότε διευθυντικού προσωπικού του μεταλλείου διαμένουν σήμερα αξιωματικοί του αποσπάσματος της Ειρηνευτικής Δύναμης Κύπρου (Unficyp).

Στον χώρο του οικισμού βρίσκεται η παλαίφατη και ιστορική μονή Παναγίας Σκουριώτισσας, της οποίας σώζεται σήμερα ο ναός (το ”καθολικό”), όπως διαμορφώθηκε κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, καθώς και κάποια νεότερα κελιά, που βρίσκονται σήμερα μέσα στον χώρο του στρατοπέδου των Αργεντινών ειρηνευτών. Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι η ευρύτερη περιοχή (περιλαμβανομένου του οικισμού ”εξήντα”) αποτελούσε κτημοσύνη της εν λόγω μονής, που με τη διάλυσή της περιήλθε στην κυριότητα της οικείας Μητροπόλεως Μόρφου.

Στον οικισμό υπήρχε αστυνομικός σταθμός, καθώς και δημοτικό σχολείο, που πήραν το όνομά τους από τον οικισμό και επίσης ονομάζονταν “εξήντα”.

Το έτος 2001, με προτροπή του Μητροπολίτη Μόρφου κ. Νεοφύτου, εγκαθίσταται στον παλαιό αστυνομικό σταθμό ο Ρώσσος αρχιμανδρίτης Αμβρόσιος Γκορέλωβ, εξαίρετος αγιογράφος με ησυχαστική ζωή, που κατέστη με το πέρασμα του χρόνου πνευματικός πατέρας πολλών συγχρόνων ανθρώπων της Κύπρου, Ελληνοκυπρίων, Ρώσσων, Γεωργιανών κ.ά. Με την ευλογία του Μητροπολίτου Μόρφου και την έγκριση της Συνόδου της Εκκλησίας Κύπρου, ο χώρος του αστυνομικού σταθμού καθιερώθηκε ως ιερό Ησυχαστήριο του Οσίου Σεραφείμ του Σαρώφ. Στις μέρες μας μάλιστα ολοκληρώνεται στον χώρο του Ησυχαστηρίου και ο πετρόκτιστος ναός προς τιμή του Οσίου Σεραφείμ, ο πρώτος μοναστηριακός ναός μετά από 100 χρόνια, που κτίζεται εξ ολοκλήρου από πέτρα.

Το Ησυχαστήριο, όπου ζούνε σήμερα 2 μοναχοί και τελούνται καθημερινά ιερές Ακολουθίες, έχει αποβεί πνευματικό κέντρο, αλλά και κέντρο διδασκαλίας της Ορθόδοξης Εκκλησιαστικής Τέχνης (αγιογραφίας, ναοδομίας, λιθογλυπτικής, ξυλογλυπτικής) αλλά και παραδοσιακών βιολογικών καλλιεργειών, καθώς και παραγωγής νάματος.

Το σχολείο πιστεύεται ότι κτίστηκε το 1945 και ήταν μονοδιδάσκαλο. Σ’ αυτό φοιτούσαν μόνο τα παιδιά των Κυπρίων Ελλήνων μεταλλωρύχων, που κατοικούσαν στον οικισμό ”εξήντα”. Από το σχολείο έχουν αποφοιτήσει αρκετοί αξιόλογοι άνθρωποι, οι οποίοι αργότερα έγιναν καθηγητές, δάσκαλοι, αστυνομικοί, καθώς και δημόσιοι υπάλληλοι.

Όπως και τα υπόλοιπα μικρά σπίτια του εγκαταλελειμμένου οικισμού, το κτήριο του σχολείου υπέστη, με τον χρόνο, αρκετές φθορές. Ήταν όμως όραμα του Μητροπολίτη Μόρφου Νεοφύτου να αποκατασταθεί ξανά ως χώρος εκπαίδευσης, και μάλιστα διδασκαλίας παραδοσιακών τεχνών, έτσι που να συμβάλλει στην αναβίωση της παράδοσης και την εκμάθηση ενός πιο φυσικού τρόπου ζωής, που τόσο αποζητούν οι σύγχρονοι Κύπριοι. Το ζεύγος Γιώργου και Καίτης Δαυίδ έδωσε με την ευγενική προσφορά του σάρκα και οστά στο όραμα του Μητροπολίτη. Το Ίδρυμα Γιώργου και Καίτης Δαυίδ και η V. Atsas Organic Products LTD ως οι δύο χορηγοί του Εκπαιδευτικού Κέντρου Ατσάς επωμίσθηκαν εξ ολοκλήρου τα έξοδα και την ευθύνη για την αναπαλαίωση του κτηρίου του Δημοτικού Σχολείου, αποκαθιστώντας την αρχική του μορφή και όψη.

Εδώ να σημειωθεί πως στην περιοχή, που αποτελεί το δέλτα του Κλάριου (Καρκώτη) ποταμού, υπάρχει ελαιώνας βιολογικής καλλιέργειας, που ανήκει στην Ιερά Μητρόπολη Μόρφου. Παραπόταμος του Κλάριου είναι ο παραρρέων χείμαρρος Ατσάς, από τον οποίο και το ανωτέρω Εκπαιδευτικό Κέντρο έλαβε την επωνυμία ”Ατσάς”.

Το σχολείο ενοικιάστηκε από την εταιρεία V. Atsas Organic Products LTD και παραχωρήθηκε στο Εκπαιδευτικό Κέντρο Ατσάς, με την προϋπόθεση να ανταποκριθεί στις εκπαιδευτικές ανάγκες των κατοίκων των χωριών της Ορεινής και Πεδινής περιοχής Μόρφου.

Ο σχεδιασμός του εσωτερικού χώρου του Εκπαιδευτικού Κέντρου διαμορφώθηκε με τέτοιο τρόπο, ώστε να συνάδει με τις απαιτήσεις και τα πρότυπα της Αρχής Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού (ΑνΑΔ), με απώτερο σκοπό να αξιολογηθεί και να πιστοποιηθεί σαν Δομή Επαγγελματικής Κατάρτισης (Δ.Ε.Κ.) και Κέντρο Επαγγελματικής Κατάρτισης (Κ.Ε.Κ.) από την ΑνΑΔ.

Δομές Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΔΕΚ) ονομάζονται οι κτηριακές και υλικοτεχνικές υποδομές, που είναι κατάλληλες για παροχή επαγγελματικής κατάρτισης. Μόνο οι Δομές Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΔΕΚ) έχουν την δυνατότητα εφαρμογής επιχορηγούμενων, συγχρηματοδοτούμενων ή και προκηρυσσόμενων από την ΑνΑΔ δραστηριοτήτων κατάρτισης.

Στις 27 Ιουλίου 2015 έγινε η αίτηση στην ΑνΑΔ για έγκριση του Εκπαιδευτικού Κέντρου Ατσάς ως Δ.Ε.Κ. Το κτίριο αφού ολοκληρώθηκε, εξοπλίστηκε σύμφωνα με τις απαιτήσεις της ΑνΑΔ όπως αυτές αναφέρονται στον Οδηγό Πολιτικής Διαδικασιών για Δομές Επαγγελματικής Κατάρτισης που περιλαμβάνεται στο Σύστημα Αξιολόγησης και Πιστοποίησης των Συντελεστών Παροχής Κατάρτισης (ΑξιοΠιστοΣυν). Το Σάββατο, 2 Ιουλίου 2016, πραγματοποιήθηκε η Επιθεώρηση Αξιολόγησης του Εκπαιδευτικού Κέντρου Ατσάς για Δ.Ε.Κ. Την Τρίτη, 11 Ιουλίου 2016, η ΑνΑΔ ανακοίνωσε ότι, μετά την Επιθεώρηση Αξιολόγησης, η αίτηση του Εκπαιδευτικού Κέντρου Ατσάς με κωδικό αίτησης D000675 για πιστοποίηση Δ.Ε.Κ., εγκρίθηκε.

Στις 18 Σεπτεμβρίου 2015 έγινε η αίτηση στην ΑνΑΔ για έγκριση του Εκπαιδευτικού Κέντρου Ατσάς ως Κέντρο Επαγγελματικής Κατάρτισης (Κ.Ε.Κ.) με κωδικό αίτησης Κ000511 σύμφωνα με τις απαιτήσεις του Οδηγού Πολιτικής και Διαδικασιών του συστήματος αξιολόγησης και πιστοποίησης των συντελεστών παροχής κατάρτισης (ΑξιοΠιστοΣυν). Κέντρα Επαγγελματικής Κατάρτισης ονομάζονται οι φορείς που διαθέτουν την ικανότητα, τους πόρους και την διοικητική υποδομή για παροχή επαγγελματικής κατάρτισης στο πλαίσιο δια βίου μάθησης. Στα Κ.Ε.Κ. περιλαμβάνονται τόσο Ιδρύματα/Οργανισμοί Κατάρτισης όσο και Εκπαιδευτικά Κέντρα Επιχειρήσεων. Μόνο πιστοποιημένα Κ.Ε.Κ. έχουν δυνατότητα συνεργασίας με την ΑνΑΔ για την εφαρμογή επιχορηγούμενων, συγχρηματοδοτούμενων η/και προκηρυσσόμενων δραστηριοτήτων κατάρτισης.

Η Επιθεώρηση Αξιολόγησης του Εκπαιδευτικού Κέντρου Ατσάς ως Κ.Ε.Κ. πραγματοποιήθηκε την Τρίτη 5 Ιουλίου 2016 από δύο Επιθεωρητές της ΑνΑΔ. Στις 5 Αυγούστου 2016 το Εκπαιδευτικό Κέντρο Ατσάς με κωδικό αίτησης Κ000511 εγκρίθηκε ως Κ.Ε.Κ.

Το Εκπαιδευτικό Κέντρο Ατσάς, κάτω από τη φιλόξενη στέγη του ανακαινισμένου Δημοτικού Σχολείου Σκουριώτισσας, αρχίζει σύντομα τη λειτουργία του, με επιχορηγημένα σεμινάρια από την ΑνΑΔ, την εκπόνηση ποικίλων προγραμμάτων εκμάθησης και εφαρμογής βιοκαλλιέργειας, τυποποίησης προϊόντων της περιοχής, με την παροχή ενημερωτικών σεμιναρίων σε ποικίλα θέματα όπως αυτό της υγιεινής διατροφής, σήμανσης των τροφίμων και άλλες δράσεις που πιστεύουμε ότι θα αναβαθμίσουν τη ζωή των κατοίκων της περιοχής και θα συντελέσουν στην αναβίωση στοιχείων της παράδοσης και του παλαιού, πατροπαράδοτου τρόπου ισορροπημένης και υγιεινής φυσικής ζωής που προσθέτουν αξία στην σημερινή μας καθημερινότητα.